مرکز فقهی صاحب الامر(عج)

نظام آموزشی و پژوهشی مرکز فقهی حضرت صاحب الأمر(عج)

۱-هدف و انتظار مدرسه از طلبه در بُعد دروس اصلی حوزه

مراحل زیر را با دقت و البته بدون وسواس‌های وقت گیر انجام دهند:

  1. پیش‌مطالعه بر اساس روش توصیه شده استاد همان کلاس
  2. استماع و حضور فعال در کلاس درس
  3. تقریر مباحث کلاس
  4. مطالعه بعد از کلاس
  5. مباحثه فعال و منظم
  6. انجام مراجعات و تکالیف محوله از سوی استاد
  7. رعایت تعادل بین دروس (به گونه‌ای که یک درس چنان وقت طلبه را به خود اختصاص ندهد که وقت برای امور اولیه و حتی مباحثه دروس دیگر باقی نماند!)

۲-کارگاه‌ها و آموزش‌های تکمیلی (در قالب برنامه مدون چهار‌ساله)

  • تفسیر (با اشراب مبانی تفسیری و معرفتی مرحوم آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه )
  • مبانی اخلاق عملی در قرآن کریم (ناظر به مباحث اخلاقی مرحوم آیت الله خوشوقتاعلی الله مقامه)
  • حدیث‌خوانی (نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، کتاب شریف کافی و ...)
  • رجال
  • برگزاری هفته پژوهش و کارگاه مهارت‌های پژوهشی و تدوین پژوهش سالیانه توسط طلاب با هدایت مستمر معاونت پژوهش و اساتید آشنا با مهارت‌های پژوهشی
  • حلقه‌های معرفتی تربیتی
  • طرح جامع آموزش‌های تکمیلی در قالب برنامه جامع چهار‌ساله مدون برای دوره سطح شامل :
    • مبانی و منظومه اندیشه‌های امامین انقلاب
    • مبانی فقهی کلامی ولایت فقیه
    • تاریخ فقه و اصول
    • دوره روش لغت‌شناسی ادبیات عرب با رویکرد تقویت مقدمات اجتهاد و تفسیر،
    • دوره طرح ولایت موسسه امام خمینی قدس‌سره
    • جریان‌شناسی
    • آشنایی عمومی با تاریخ تحولات سیاسی ایران معاصر، غرب‌شناسی، کلام جدید و ...

۳-کیفیت ارزیابی مدرسه از طلاب

  1. نظارت بر مباحثات طلاب
  2. آزمونهای دوره‌ای (به شیوه‌ی مفهومی و اعم از کتبی یا شفاهی)
  3. گزارش‌گیری از اساتید محترم
  4. رصد وضعیت انضباطی طلاب
  5. رصد فعالیتهای فوق‌العاده طلاب با هدایت اساتید و معاونت پژوهش

۴-تعطیلات مدرسه

غیر از دو هفته تعطیلی تبلیغی محرم و یک هفته تعطیلات نوروزی، بقیه تعطیلات بسیار کم است و فقط شامل روزهای : عید غدیر، اربعین حسینی ع ، 28 صفر، شهادت حضرت زهرا س ، نیمه شعبان و 22 بهمن می شود. البته گاهی بخاطر برنامه های ویژه‌ی خود مدرسه مانند اعتکاف، اردوها و ... بعضی روزها تعطیل می‌شود. در سال های اخیر نیز توفیق زیارت اربعین برای طلاب محترم به صورت اردویی فراهم شده است که در آن ایام نیز مدرسه تعطیل میباشد.

در بقیه مناسبتها و شهادات حضرات معصومین علیهم السلام و .... کلاسها برقرار است. البته تقریبا در تمامی این مناسبتها در خود مدرسه، ساعتی به برگزاری مراسم عزاداری یا جشن اختصاص می‌یابد.

۵-کیفیت و حدنصاب مرخصی و غیبت ها

اولا : حضور در کلاس درس قبل از تشریف فرمایی اساتید الزامی و جزئی از آداب اولیه تعلم است.

ثانیا : سه نوع غیبت داریم که تفصیل آن در آیین نامه آمده است. اما اجمالا :

غیبت موجه (اضطراری) : یعنی غیبت ناشی از اضطرار شرعی یا تزاحم تکلیف واجب مضیق و اهم از درس.

غیبت مرخصی : غیبتی که با هدف تسهیل امور طلبه با آن موافقت می شود. به تناسب وضعیت انضباطی طلبه حداکثر ده روز در مجموع سال تحصیلی ( با کسب اجازه اولیه و هماهنگی مدرسه)

غیبت غیر موجه : غیبتی که غیر از دو نوع فوق‌الذکر باشد.

۶-زمان‌بندی کلاس‌ها

الف) شنبه تا چهارشنبه به دروس اصلی (فقه، اصول و فلسفه) و مشاورات علمی اختصاص دارد که روزانه سه کلاس اصلی پیش‌بینی شده است. البته برای تکمیل بعضی دروس که حجم زیادی دارند، بعضی روزها یک کلاس اضافه می‌شود. تمرکز اغلب کلاس‌ها در صبح خواهد بود؛ اما معنایش فراغت طلاب در نوبت عصر جهت شرکت در برنامه‌های شخصی و غیردرسی نیست. بلکه عصرها با هدف تمرکز طلاب بر فعالیتهای تعمیقی مربوط به دروس اصلی روزانه (مشاورات درسی، مطالعات عمقی، مباحثات، تقریرنویسی، پیش‌مطالعه و ...)، معمولا در اختیار خود طلاب است.

ب) پنجشنبه‌ها اختصاص دارد به آموزش‌های تکمیلی و برخی کلاس‌های مشاوره درسی. البته با توجه به اقتضائات آخر هفته، برنامه پنجشنبه‌ها معمولا به گونه‌ای تنظیم می‌شود که اولا ساعتی قبل از اذان ظهر پایان یابد و ثانیا نیاز به تمرکز علمی و مباحثه نداشته باشد.

۷-اساتید مدرسه

سعی مدرسه بر این است از اساتیدی بهره‌مند شود که هم از لحاظ علمی و هم از لحاظ اخلاقی در حد عالی و قابل بهره باشند. لذا تاکنون اغلب اساتید با دارابودن این دو مولفه و عمدتا با ویژگی و صبغه بهره مندی از مرحوم آیت‌الله خوشوقت ره در مدرسه مشغول تدریس شده‌اند.

معمولا به تفاوت ذائقه‌های طلاب هم در این موضوع توجه شده و حتی‌المقدور ترکیبی از اساتید با روش‌های متنوع که مکمل هم باشند برای هر درس قرار داده می‌شوند تا طلبه بر اساس توقع و روش مطلوب خودش قدرت انتخاب استاد را داشته باشد. علاوه بر اینکه از اواسط هر سال تحصیلی ، خود طلاب هم برای سال آینده پیشنهادات‌شان را ارائه کرده و در انتخاب اساتید محترم شریک مدرسه هستند.

۸-مشاورات علمی در دروس مختلف اصلی و جنبی

  • هدف کلان نظام مشاورات مدرسه عبارت است از :
    • یک: تقویت مهارت "کشف مراد ماتن" بدون مراجعه به شروح و حواشی جهت آمادگی تدریجی طلبه برای ورود به مراحل پژوهشی و سپس قدرت بر فهم کتب بالاتر در مقطع خارج.
    • دو: افزایش نشاط درسی طلاب.
    • سه: کشف استعدادهای طلاب جهت هدایت تحصیلی آنها.
    • چهار: تقویت قدرت نویسندگی علمی طلبه که خودبخود مستلزم تقویت نظم ذهنی و پردازش اطلاعات پراکنده در یک مجموعه منسجم و هدفمند خواهد بود. این هدف با تمرین‌های کوچک هفتگی و مکتوب کردن تحقیقات و تقریرات و ارائه آن به اساتید مشاور قابل دستیابی است.
    • پنج: رفع اشکالات باقیمانده از کلاس درس.

البته هدف و برنامه جزئی هر گروه مشاوره درسی توسط خود استاد محترم مشاور تبیین می‌شود و ممکن است کاستی یا فزونی نسبت به این اهداف کلان داشته باشد که طبیعی است.

  • برای هر درس (فقه یا اصول یا فلسفه) مشاوره قالب انتخاب است. لذا الزامی به انتخاب دروس خاصی نیست. گاهی به دلایل مختلف ممکن است این قاعده تخصیص پیدا‌کند.
  • توصیه مدرسه انتخاب دو درس جهت مشاوره است، نه کمتر و نه بیشتر.
  • در مواردی با مشورت و بررسی مشترک طلاب و مدرسه، ممکن است مشاوره درسی برای گروه یا فردی از طلاب، الزام یا نهی شود.
  • بعضی از مشاورات علمی در خدمت طرح جامع پژوهش سالانه قرار می‌گیرد.
  • با توجه به نظر و سبک کار اساتید مشاور، بعضی از گروههای مشاوره یک جلسه هفتگی و بعضی دیگر دو جلسه هفتگی خواهند داشت. تغییر گروه و استاد مشاور برای طلاب محترم مجاز است.

۹-مشاوره تحصیلی برای آینده علمی طلبه

این یک نیاز مستمر و روزانه نیست. به تناسب مقاطع مورد نیاز و یا در صورت تقاضای فردی ، گاهی خصوصی و گاهی عمومی این مشاوره به طلاب داده می‌شود. برای این منظور از اساتید باتجربه حوزه و همچنین اساتید روانشناس بهره‌مند هستیم. بحمدالله برای موارد لازم امکان استفاده از "آزمون استعدادسنجی" هم وجود داردکه تا کنون برخی از طلاب مدرسه از این ابزار هم استفاده کرده‌اند.

۱۰-طرح هدایت علمی تربیتی حوزه

بخش علمی این طرح در نظام مشاورات علمی مدرسه تامین می‌شود.

بخش تربیتی آن هم توسط اساتید تربیتی به صورت زیر دنبال می‌شود:

  • برگزاری جلسات عمومی بصورت گعده یا کلاس
  • فراخوان‌های متناوب طلبه به صورت خصوصی و بررسی وضعیت کلی وی از لحاظ نشاط درسی، نقاط ضعف، مسایل خانوادگی، سلامتی جسمی و ... و همفکری در جهت تقویت نقاط قوت و اصلاح امورات وی...
  • مراجعه موردی طلبه به استاد تربیتی خود جهت مشورت در امور زندگی‌اش در ساحات طلبگی، خانوادگی، تبلیغی، اخلاقی و ...

۱۱-برنامه پژوهشی مدرسه

بخشی از آن در نظام مشاورات بیان شد و بخشی در بخش آموزش‌های تکمیلی.

ادغام مباحث پژوهشی دو بخش گذشته، یک اتفاق نبود. بلکه ریشه در سیاست مهم مدرسه دارد که :

پژوهش را جدای از نظام آموزشی و مشاوراتی مدرسه ندانسته و معتقدیم علت انزوای پژوهش در بسیاری از مدارس ، جدایی آن از بقیه بخشهاست که آن را تبدیل به یک امر مزاحم و مخل به آموزش و بقیه امور کرده است! در این مدرسه پژوهش در دل نظام آموزشی گنجانده و در آن تنیده شده تا سه عنصر "آموزش" ، "پژوهش" و "مشاورات" حتی‌المقدور به هم منضم شده و یک واحد مرکب را تشکیل دهند.